شانه، مفصلی پیچیده و بسیار متحرک است که نقشی حیاتی در انجام طیف گسترده ای از فعالیت های روزمره ایفا می کند.
این مفصل که از اتصال سه استخوان بازو، تیغه شانه (کتف) و ترقوه تشکیل شده، به لطف دامنه حرکتی وسیع خود، امکان انجام حرکاتی نظیر بالا بردن دست، چرخش و خم کردن آن را فراهم می آورد. با این حال، همین ویژگی، یعنی دامنه حرکتی وسیع، شانه را مستعد آسیب دیدگی می کند.
آسیب دیدن شانه بسیار شایع بوده و در هر سنی و در میان افراد با سطوح مختلف فعالیت رخ می دهد. این آسیب ها می توانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند و انجام فعالیت های ساده ای مانند لباس پوشیدن، رانندگی و حتی خوابیدن را دشوار سازند.
علائم آسیب دیدگی شانه
علائم آسیب‌دیدگی شانه بسیار متنوع بوده و به نوع و شدت آسیب بستگی دارند. با این حال، برخی از علائم رایج عبارتند از:
- درد شانه
- محدودیت حرکتی
- ضعف در عضلات شانه و بازو
- احساس سفتی و خشکی در شانه
- صدا دادن مفاصل
- بی حسی یا گزگز
- تورم و التهاب
آسیب های شایع شانه
با توجه به پیچیدگی و نحوه عملکرد مفصل شانه، انواع مختلفی از آسیب ها می توانند در این ناحیه رخ دهند. برخی از شایع ترین این آسیب ها را در ادامه بیان می کنیم.
کشیدگی یا پارگی روتاتور کاف:
روتاتور کاف، گروهی از چهار عضله و تاندون است که مفصل شانه را احاطه کرده و به تثبیت و حرکت آن کمک می کنند. کشیدگی یا پارگی این عضلات و تاندون ها، یکی از شایع ترین آسیب های شانه است و می تواند ناشی از ضربه مستقیم، استفاده بیش از حد یا فرآیند پیری باشد.
بورسیت:
بورسیت، التهاب بورس ها (کیسه های کوچک پر از مایع که میان استخوان ها و تاندون ها قرار دارند) است. بورسیت در شانه می تواند منجر به درد، سفتی و محدودیت حرکتی شود.
تاندونیت:
تاندونیت، التهاب تاندون ها است و به علت استفاده بیش از حد، ضربه یا بیماری های التهابی رخ می دهد.
دررفتگی شانه:
دررفتگی شانه زمانی رخ می دهد که استخوان بازو از حفره مفصلی در تیغه شانه خارج شود. این آسیب ناشی از ضربه مستقیم، زمین خوردن یا حرکات ناگهانی است.
شکستگی استخوان:
شکستگی استخوان های شانه، مانند استخوان بازو، تیغه شانه یا ترقوه، می تواند ناشی از ضربه مستقیم یا زمین خوردن باشد.
شانه یخ زده (کپسولیت چسبنده):
شانه یخ زده، وضعیتی است که در آن کپسول مفصلی شانه ضخیم و سفت شده و منجر به درد، سفتی و محدودیت حرکتی می شود. علت دقیق این وضعیت مشخص نیست؛ اما می تواند به علت التهاب، آسیب یا بیماری های زمینه ای باشد.
آرتروز شانه:
آرتروز شانه، تخریب غضروف مفصلی است که درد، سفتی و محدودیت حرکتی را به دنبال دارد. این وضعیت معمولاً با افزایش سن رخ می دهد.
چگونه در خانه آسیب دیدگی شانه را درمان کنیم؟
در بسیاری از موارد، می توان با استفاده از روش های درمان خانگی، درد و التهاب ناشی از آسیب های شانه را تسکین داد و روند بهبودی را تسریع بخشید. برخی از این روش ها به شرح زیر هستند:
- استراحت: استراحت دادن به شانه و اجتناب از انجام فعالیت هایی که درد را تشدید می کنند، بسیار مهم است.
- یخ: استفاده از کمپرس یخ به مدت 15-20 دقیقه، چند بار در روز، می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- گرما: پس از چند روز استفاده از یخ، می توان از کمپرس گرم برای شل کردن عضلات و افزایش جریان خون استفاده کرد.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. با این حال، مصرف این داروها باید با مشورت پزشک باشد.
- تمرینات کششی و تقویتی: انجام تمرینات کششی و تقویتی ملایم، به بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات شانه کمک می کند. این تمرینات باید زیر نظر یک متخصص فیزیوتراپ انجام شوند.
تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای درمان آسیب دیدگی شانه
برخی از تجهیزات پزشکی برای درمان و بهبود آسیب دیدگی شانه مفید هستند. این تجهیزات عبارتند از:
چسب ضد درد: چسب های ضد درد برای کاهش درد عضلات مفید هستند.
شانه بند: شانه بند، به حمایت و تثبیت شانه کمک کرده و از حرکت بیش از حد آن جلوگیری می کند.
کمپرس سرد و گرم: کمپرس سرد و گرم برای کاهش درد و التهاب استفاده می شوند.
توپ یا باند الاستیک: توپ یا باند الاستیک جهت انجام تمرینات کششی و تقویتی کاربرد دارند.
تجهیزات فیزیوتراپی: در برخی موارد، ممکن است به تجهیزات فیزیوتراپی برای کمک به روند بهبودی نیاز باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم آسیب دیدگی شانه شدید باشد و با درمان های خانگی بهبود نیابد، مراجعه به پزشک ضروری است. همچنین، در صورت وجود علائم زیر، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید و ناگهانی
- ناتوانی در حرکت دادن شانه
- بی حسی یا گزگز در بازو و دست
- تغییر شکل ظاهری شانه
- تب یا لرز
پزشک پس از معاینه و انجام آزمایشات لازم، تشخیص دقیقی از نوع و شدت آسیب دیدگی ارائه داده و برنامه درمانی مناسب را تجویز می کند. این برنامه ممکن است شامل فیزیوتراپی، دارو، تزریق یا در موارد شدید، جراحی باشد.
جمع بندی
آسیب دیدگی شانه بسیار شایع بوده و کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. با شناخت علائم آسیب دیدگی شانه، استفاده از روش های درمان خانگی و مراجعه به پزشک در صورت نیاز، می توان درد و التهاب را تسکین داد و روند بهبودی را تسریع بخشید. پیشگیری نیز نقش مهمی در جلوگیری از آسیب دیدن شانه دارد. انجام تمرینات گرم کردن قبل از ورزش، استفاده از تکنیک های صحیح در هنگام انجام فعالیت های فیزیکی و حفظ وضعیت بدن در حالت ایده آل می توانند به کاهش خطر آسیب دیدگی کمک کنند.
پاسخ به چند سوال متداول درباره آسیب دیدن شانه
- چه مدت طول می کشد تا آسیب دیدگی شانه بهبود یابد؟
مدت زمان بهبودی به نوع و شدت آسیب دیدگی بستگی دارد. برخی از آسیب ها در عرض چند هفته بهبود می یابند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به ماه ها فیزیوتراپی و درمان نیاز داشته باشند.
- آیا جراحی برای آسیب دیدگی شانه ضروری است؟
جراحی معمولاً آخرین گزینه درمانی است و تنها در صورتی تجویز می شود که روش های غیرجراحی مؤثر نباشند.